Afyon İş Hukuku
Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleneşelendiren bir düzen bileğildir. Hukuk, maşer içre insanların fiilen nite davrandıklarını bileğil, nite davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak dâhilin vardır. Türe değeri nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene katmak, sosyal dirimın gerçekleşmesini bulmak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin katsına onaylama edilmesi ve uyulması gereken, banko sağlıklı kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle maşer içre insanların ekonomi ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her bugün mümkündür. “İşte tüze, kişioğlu davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir tip, bir bütündür.” İnsan-kişioğlu, kişioğlu-natür ilişkilerinin insanlığın hissedar çıkarı ve huzuru dâhilin evrensel ilkelerle güvence şeşna kırmızıınmasıdır. Hukuk, insanlık seviyesi dâhilin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birkötü kuruntu ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, maşer sözleşmesi, natür ve insanlar olarak tamlayan içtihatlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun hissedar iyiliğini bulmak için konulan ve halk gücüyle desteklenen kaide, pay ve kanunların hepsidür. Daha yaygın bir teşhismıyla tüze, adalete yönelmiş sosyal evetşlakin düzenidir. Hukuk Lafız Anlamı Hukuk kelimesi Arapça “pay” kökünden hasılat ve pay kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “pay” kelimesinin çoğkebir “ah’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na için tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk manaında da kullanılır. Yol Anlamı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu dâhilin hala doyurucu bir teşhism yapılamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok onaylama edilen teşhismı ise: “Sınırlı bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) bentlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi içre asliye olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri sermaye meydan kısmına Özel Hukuk, eşhas ile büyüklük veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Anayasa Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun başlangıçlıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku özge toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik büyüklük tarafından güvenceye kırmızıınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları kişioğlu davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun kırat hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla misil nitelikteki kül durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk meydanında yaptırım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek dâhilin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları dikilmek dâhilin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve nakit cezaları; temel hukukunda siyasetten men, parti metres; vergi hukukunda vergi ve gizliceçılık cezaları kabil değiştirilmiş tüze dallarında değiştirilmiş yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; şuuri bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların kimilar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya politik içtihatleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan tüze, genel olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş sosyal bir evetşlakin düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun sosyal dirimı düzenleyip insanların barış ve emniyet içre bir arada evetşamalarını sağlamlamaktır. 2. Pratik Yarar (Sosyal İhtiyaçların Huzurlanması) Hukukun kılgın amacını, sosyal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile maşer içre yaşayan insanların, birbirleri ile rekzetmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun yapısından kaynaklanan gereksinimlerinı katlamaya çkırmızıışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, izdivaç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir tüze düzeni dirimın asliye gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun tabii yapısına ve bundan gelecek gelen ihtiyaçlarına normal tamamlanmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, ekonomik gerçeklere bile tutkundır; ekonomik yokluklara uymalı ve onları katlamalıdır. 3. Türe Hukuk bu fonksiyonu ile makul bir organize şeşna aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir muadelet düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak ciddi kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük teşhismıyla türe, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) tamamlanmak üzere iki değiştirilmiş anlamda kullanılır. Türe esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet manaında ferdî bir özelliği deyimler. Erkek her bugün haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni yaymak uğrunda temelli ve bileğanlayışmez bir çaba gösterir. İşte bu ekonomi ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe fehvaı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği alışveriş biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze meydanında hukuki kırat olarak güfte konusu olan türe bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve alacaklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Topluluk dâhilindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini dâhilaziz kurallar külü olarak tüze, bu bileğerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve çalıştırmak yerinde bulunduğuna için, adaletin böylece, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü türe fehvaı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm tüze sistemine ve sistemlerine hükümran bulunan, nesnel ve salt bir kırat niteliğindeki adalettir. Hukuk bir maşer düzenini dâhilerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lazım bulunan düzeni beklemek, gerekse onu bileğanlayıştirmeyi meşrulaştırmak dâhilin her bugün adalete başlangıçvurulur. Nesnel ve kanun üstü türe hukukta katmıza yerleşmiş tüze düzenlerinin asli örneği, olması gereken tüze manaında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan tüze düzenlerinin kendisine normal olup olmadığı açısından bir kırat ve yorum ölçüsü olabilir. Tekrar bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun hazırlamak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve aksi katlıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon denge içre olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Düzgülü olarak tüm tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal evetşlakin uyacak, hem bile bu sosyal dirimın barış içre sürebilmesi dâhilin bir düzen görünümünü sağlamlamaya çkırmızıışacaktır.